KURŞUNLU HAN-ÖKÜZ MEHMET PAŞA KERVANSARAYI


Kuşadası kentinin ana hafıza mekanlarından en eskisi ve en önemli olanı  Kurşunlu han namıyla bilinen Öküz Mehmet Paşa kervansarayıdır.  1618 yılında tamamlanan bu tarihi yapı kentimizde 300 yılı aşkın bir zaman ana ticaret merkezi, kültür aktarım merkezi, cezayir-i bahr-i sefid eyaletinin merkez bankası, önünde bulunan iskelesi ile batı anadolu'nun en büyük gümrük limanlarından biri olmuştur.

Osmanlı döneminde bir şehirden başka bir şehre yapılan ticaret oldukça sıkıntılıydı. Hayvan gücünden faydalanılarak yapılan bu ticari yolculuk bazen aylarca sürer, güzergah boyunca kervanların gereksiniminin karşılanması büyük sorun oluştururdu. Her gün kü seyahatin akşamında insanlar yalnızca kendilerini değil hayvanlarını da dinlendirmek, yem leyip sulamak ve ertesi günkü yola hazırlamak zorundaydı. Ulaşımın günümüzdeki kadar hızlı, güvenli ve konforlu olmadığı dönemlerde, bir şehirden başka bir şehre yapılan ticaret oldukça sıkıntılıydı. Hayvan gücünden faydalanılarak yapılan bu ticari yolculuk bazen aylarca sürer, güzergah boyunca kervanların gereksiniminin karşılanması büyük sorun oluştururdu.

Her günkü seyahatin akşamında insanlar yalnızca kendilerini değil hayvanlarını da dinlendirmek, yemleyip sulamak ve ertesi günkü yola hazırlamak zorundaydı. Kervansaraylar yolcuların konaklama ve dinlenmelerini sağlayan parasız mükemmel birer otel görevi görmeleri bakımından da o zamanlarda eşine Avrupa‟da bile rastlanmayan kurumlardı. Buralarda konaklayan yolcular hayvanlarıyla birlikte “ üç gün bedava kalmak ve yemek olanağına “ sahipti. Kervansaraylarda hastane bulunmaktaydı. “ Zengin-fakir, özgür-köle, Müslüman-Hıristiyan ayırımı yapılmaksı zın hizmet verilirdi” . Kervansaraylar yolcuların konaklama ve dinlenmelerini sağlayan parasız mükemmel birer otel görevi görmeleri bakımından da o zamanlarda eşine Avrupa‟da bile rast lanmayan kurumlardı.

Kesme taş malzeme ile inşa edilen kervansaray, kale ile liman arasında yer almaktadır. Duvarların üzerindeki mazgal  ve dendan dizileri yapıya bir kale görünümü vermektedir. Giriş katında  27 oda vardır. Köşe  odalar dışında bunların altısı  doğuda yedisi batıda, altısı güneyde ve dört tanesi kuzeydedir.  Diğer bir tanesine yapıtın kuzeybatı ucunda ki odadan girilir. Yapının üst katına  biri doğu,  diğeri kuzey kanatta yer alan  ve alttan biri tam diğeri yarım iki kemerle desteklenen tek kollu  birer merdivenle ulaşılmaktadır.  Üst kat plan açısından alt katla aynı kalmakla birlikte hana giriş üstlerine gelen mekanların eklenmesiyle  28 adet mekana sahiptir.

Aşağıdaki resimlerde 300 yıl önce Kurşunlu handaki meslek erbabplarını göreceksiniz 

Her gün sabah namzaından sonra  Kurşunlu han dellalı  yüksek sesle öşyle seslenir ve herkezin malını ve parasını kontrol etmesini isterdi. Eğer herşey tamamsa kapı açlır ve yolcular-kervanlar serbest bırakılırdı.   Aksi takdirde hırsız vardı ve o hırsız bulunana kadar  kimse dışarı çkamazdı.